Bij internaliserende agressie en gedragsproblemen is er sprake van een sterke controle over emoties, waardoor gevoelens naar binnen worden gekeerd. Dit kan leiden tot innerlijke onrust en in sommige gevallen zelfs tot zelfbeschadiging (automutilatie). Voorbeelden van internaliserend gedrag zijn:
- Sociale teruggetrokkenheid
- Slecht slapen of eten
- Angst, zoals sociale angst of faalangst
- Bedplassen
- Dwangmatig gedrag
- Depressieve gevoelens
- Zelfverwonding
- Psychosomatische klachten*
Psychosomatische klachten ontstaan door stress en spanning zonder duidelijke medische oorzaak. Denk aan vermoeidheid, onverklaarbare pijn, duizeligheid, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, benauwdheid of hartkloppingen. Deze klachten kunnen het dagelijks functioneren sterk beïnvloeden, waardoor tijdige ondersteuning essentieel is.
Denk je aan zelfdoding? Bel dan geheel anoniem met 0800-0113
Meer internaliserend gedrag bij meisjes
Internaliserende gedragsproblemen komen vaker voor bij meisjes en uiten zich vooral in klachten waar het kind zelf last van heeft. Stressvolle gezinsomstandigheden, zoals misbruik, scheiding of ziekte, vergroten de kans op dit gedrag, vooral bij kinderen met een meegaand of gevoelig temperament.
(Bron: Senzies)
Wat zijn goede interventies bij internaliserend gedrag?
Binnen het (speciaal) onderwijs en de (jeugd)zorg is het daarom van groot belang om effectieve interventies te implementeren die gericht zijn op het herkennen en behandelen van internaliserende agressie (gedrag). Een pakket met vijf interventies kunnen hierbij op doorslaggevende wijze helpen:
- Stuur op vroegsignalering en preventie
- Geef SoVa trainingen
- Bied cognitieve gedragstherapie
- Integreer Specialistische jeugdhulp
- Betrek ouders en verzorgers
1. Vroegtijdige signalering en preventie van internaliserend gedrag
Leraren en zorgprofessionals spelen een cruciale rol in het tijdig herkennen van internaliserend gedrag. Het opmerken van waarschuwingssignalen en het bieden van een veilige, ondersteunende omgeving is daarbij essentieel. Wanneer kinderen zich gezien en gewaardeerd voelen, durven ze hun gevoelens sneller te uiten.
Trainingen helpen leerkrachten om deze signalen beter te herkennen en sneller in te grijpen. Onderzoek benadrukt het belang van een sterke vertrouwensband tussen leerlingen en professionals. Hoe veiliger een kind zich voelt, hoe groter de kans op openheid en hulp.
2. Sociale vaardigheidstraining bij internaliserend gedrag
Leerlingen en cliënten met internaliserende agressie vinden sociale interacties vaak lastig. Dit kan hun gevoelens van isolatie versterken. Sociale vaardigheidstraining helpt hen om beter te communiceren en zich prettiger te voelen in sociale situaties. Dit vergroot hun zelfvertrouwen en maakt contact met anderen makkelijker.
Onderzoek binnen JeugdzorgPlus-instellingen toont aan dat sterkere sociale vaardigheden leiden tot minder internaliserend gedrag. Beperkte sociale vaardigheden vergroten juist het risico op depressie en suïcidale gedachten. Sociale vaardigheden helpen namelijk bij het reguleren van emoties, het zoeken van steun en het omgaan met stress.
3. Cognitieve gedragstherapie bij internaliserend gedrag
Cognitieve gedragstherapie (CGT) helpt cliënten om beter om te gaan met negatieve gedachten en gevoelens. Deze therapie combineert denken en doen om gedrag en denkpatronen positief te beïnvloeden.
De cognitieve kant richt zich op hoe iemand denkt. Cliënten leren om negatieve gedachten om te buigen naar positievere en helpende overtuigingen. Het gedragsmatige deel helpt bij het doorbreken van ongewenst gedrag en het aanleren van gezondere copingstrategieën.
CGT gaat ervan uit dat irrationele gedachten kunnen leiden tot vermijding of agressie. Door deze patronen te herkennen en veranderen, leren cliënten beter omgaan met uitdagingen en emoties.
4. Integreer specialistische jeugdhulp binnen het onderwijs
Specialistische jeugdhulp binnen een schoolomgeving aanbieden, maakt hulp voor leerlingen eenvoudiger. Tevens zorgt het voor een multidisciplinaire en geïntegreerde aanpak. In de randstad heeft het organiseren van jeugdhulpverleners in de school er voor gezorgd dat er een betere afstemming tussen onderwijs en zorg plaats vindt. De effectiviteit van interventies is hierdoor vergroot en meer cliënten en leerlingen worden effectief geholpen.
5. Betrek ouders en verzorgers
Ouders en verzorgers spelen een cruciale rol in het welzijn van hun kind. Hun betrokkenheid bij interventies, zoals voorlichting en opvoedondersteuning, maakt de aanpak van internaliserend gedrag effectiever. Programma’s zoals Triple P niveau 3 helpen ouders hun opvoedvaardigheden te versterken en gedragsproblemen te verminderen.
Een gerichte opvoedaanpak zorgt ervoor dat ouders niet alleen op school, maar ook thuis probleemgedrag beter herkennen en begeleiden. Daarnaast heeft ouderbetrokkenheid een positieve invloed op schoolprestaties. Kinderen voelen zich gemotiveerder en krijgen meer zelfvertrouwen wanneer ouders actief meedoen.
Onderzoek laat zien dat een sterke samenwerking tussen ouders en school leidt tot betere prestaties en een positievere houding. Het verkleint ook de kans op zittenblijven of schooluitval. Samenwerken met ouders maakt dus écht verschil.
Internaliserende agressie bestrijden met een multidisciplinaire aanpak
Een multidisciplinaire aanpak is essentieel voor het effectief bestrijden van internaliserende agressie binnen het (speciaal) onderwijs en de zorg. Een totaal aanpak met de hierboven beschreven vijf interventies bieden hiertoe een goede fundament.
React Advies & Training B.V. biedt workshops en trainingen aan gericht op de aanpak van zowel internaliserende en externaliserende agressie. Deze trainingen worden gegeven door ervaren en gespecialiseerde trainers & coaches.